Τι ήταν τελικά;
2016-12-01 21:40
Μετά τον θάνατό του ξέσπασε ένας πόλεμος στον έντυπο και κυρίως στον ηλεκτρονικό Τύπο από εκείνους που επιχειρούσαν να χαρακτηρίσουν έναν από τους ελάχιστους ανθρώπους της παλιάς φρουράς των πολιτικών ηγετών, κάποιον που επηρέασε βαθιά και για πολλά χρόνια τους κατοίκους αυτού του πλανήτη. Ήταν επαναστάτης ή δικτάτορας; Η Κούβα ευεργετήθηκε από την παρουσία του ή ζημιώθηκε; Ήταν πάμπλουτος σε βάρος των συμπολιτών του ή δίχως ιδιαίτερη περιουσία, όπως η συντριπτική πλειονότητα των Κουβανών; Και πολλά άλλα ερωτήματα με αντιθετικούς επιθετικούς προσδιορισμούς. Εγώ συμφωνώ με την τελική διαπίστωση του άρθρου της Άννας Δαμιανίδη στην Εφημερίδα των Συντακτών, που αναδημοσιεύω εδώ. Συμφωνώ επίσης -δυστυχώς- με την ευρύτερη διαπίστωση ότι οι λαϊκές επαναστάσει, τα μεγάλα επαναστατικά κινήματα που έρχονται στην εξουσία και κυβερνούν, σχεδόν νομοτελειακά, εκφυλίζονται σε αυταρχικά καθεστώτα που επιβάλλονται με μυστικές ή φανερές αστυνομίες, σε ακραία αντίθεση με τις αρχικές προθέσεις τους. Ό,τι αρχίζει ωραίο τελειώνει με πόνο -που λέει και το τραγούδι- κάτι που ισχύει και στα δικά μας. Με τι ενθουσιασμό ξεκίνησε τις μέρες της η "Πρώτη φορά Αριστερά" και τώρα σέρνεται σε ένα κλίμα γενικότερης ανυποληψίας... Τι κρίμα!
Τελικά ο Φιντέλ ήταν αξεδιάλυτα και τα δύο. Ήταν επαναστάτης και συγχρόνως ένας αυταρχικός ηγεμόνας. Είχε μια ανεξήγητη μάνητα με τους ομοφυλόφιλους, είχε δυσανεξία σε οποιαδήποτε κριτική, συγχρόνως όμως επί των ημερών του η Κούβα έγινε παράδειγμα προς μίμηση για το υψηλό επίπεδο της παιδείας και των παρεχομένων ιατρικών υπηρεσιών. Παρέμεινε μέχρι το τέλος του το ίδιο άκαμπτος και μαχητικός. Ακόμη και όταν κατέρρευσε ο "Υπαρκτός" και η οικονομική κατάσταση της Κούβας -βοηθούντως και του μακρόχρονου εμπάργκο- έγινε απελπιστική, ο ίδιος δεν νέρωσε ποτέ το κρασί του με τις γνωστές συνέπειες για τον λαό του. Ακόμη και όταν ο αδελφός του, ο Ραούλ, κάλεσε τον Ομπάμα να επισκεφθεί την πατρίδα τους, ο Φιντέλ δεν δίστασε να τα "χώσει" στον Αμερικανό Πρόεδρο με μια επιστολή που δημοσίευσε και -αν έχετε το ενδιαφέρον- μπορείτε να τη διαβάσετε εδώ: atexnos.gr/o-aderfos-obama-arthro-tou-fintel-kastro-gia-tin-episkepsi-obama-stin-kouva/.
Το βέβαιο είναι ότι δεν έχει καμία σχέση με διάφορους δικτάτορες, όπως διάφοροι δημοσιογράφοι και δημοσιολογούντες προσπάθησαν να τον παραλληλίσουν. Αρκεί σε όλο αυτόν τον εσμό των δικτατόρων και των οργάνων τους να δείξεις μια αφίσα του Κάστρο και του Τσε, για να πάθουν delirioum tremens. Για μένα ήταν ένας άνθρωπος με όλες τις αντιφάσεις του, με τις φωτεινές και σκοτεινές πλευρές του. Φυσικά πρέπει να λάβουμε υπόψη μας τη διαφορά κλίμακας μεταξύ ημών, των κοινών θνητών, και αυτού που διοικούσε έναν ολόκληρο λαό. Οι δικές μας αποφάσεις επηρεάζουν μερικές δεκάδες ανθρώπων αμέσως και εμμέσως, και αν. Ενώ εκείνος σημάδεψε τη μοίρα των συμπατριωτών του. Τώρα πια έχει περάσει στην αρμοδιότητα της ιστορίας που θα τον κρίνει κάποια στιγμή.
Χτες ο καλός μου φίλος Γρηγόρης Θεοφ. είχε την καλοσύνη να μου στείλει τον παρακάτω σύνδεσμο, από τον οποίο θα μάθετε για έναν αναπάντεχο και γοητευτικό συσχετισμό μεταξύ του γνωστού τραγουδιού του Μίκη, "Αν θυμηθείς τ' όνειρό σου" και της κουβανικής επανάστασης: goodmusicandphotography.blogspot.gr/. Τελικά η ζωή γράφει τα πιο συναρπαστικά σενάρια...
Το στιγμιαίο και το διαρκές
fidel-castro3.jpg
(AP Photo/Ramon Espinosa
Ναι, αλλά εκείνη η στιγμή, τι ωραία που ήταν! Τι τραγούδια, τι τοπία, τι φυσεκλίκια! Και τα πούρα, στριμμένα σε μηρούς νεαρών γυναικών. Στολές παραλλαγής, γένια, ο Τσε νεκρός στο βουνό. Τόσο όμορφος, αγέραστος εκείνος... Πόσο αγαπήσαμε την επανάσταση, το είπε και ο Κον Μπεντίτ, ο οποίος μετά έγινε σοσιαλδημοκράτης.
Εντάξει, την αγαπήσαμε, ήταν πολύ ωραία, αλλά όσο κι αν συνέχισε να φορά ο Κάστρο τη στολή του κομαντάντε, ο χρόνος δεν μπορούσε να παγώσει στο πρόσωπό του. Γερνούσε, γερνούσε, έφτασε τα ενενήντα, κι ήταν ακόμα αρχηγός μοναδικός και αδιαμφισβήτητος. Αντε, βοηθούσε και ο μικρότερος αδερφός, που είχε κι αυτός μεγαλώσει.
Δεν υπήρξε πρωτοτυπία στην υπόθεση. Ο επαναστάτης έγινε δικτάτορας. Πόσες και πόσες φορές δεν έχει επαναληφθεί η ιστορία;
Είναι ωραίες στιγμές οι επαναστάσεις. Ξέσπασμα, λύτρωση, έκρηξη της έκφρασης, ελπίδα που δονεί τα πλήθη. Δρόμοι που γεμίζουν ανθρώπους.
Δεν παραδεχόμαστε ότι οι επαναστάσεις εγκυμονούν δικτατορίες ακριβώς επειδή είναι επαναστατικές, τα γκρεμίζουν όλα, είναι ριζοσπαστικές, σπάζουν ρίζες, διαλύουν θεσμούς, σπάνια δέχονται ή δημιουργούν νέους θεσμούς, διάχυση της εξουσίας, είναι επικίνδυνες ακριβώς επειδή είναι ωραίες, αξέχαστες, κι επειδή πολύ τις αγαπήσαμε. Ψάχνουμε σε περίπλοκες εξηγήσεις, σε βαθυστόχαστες αναλύσεις πώς να ξεχάσουμε αυτό που βλέπουμε.
Το ξέρω, το έχω κάνει. Προσπάθησα πολύ, είχα πάει και στην Κούβα πριν από πολλά χρόνια. Στο περίφημο εκείνο Φεστιβάλ Νεολαίας. Ο οδηγός μας φοβόταν διαρκώς.
Λέγαμε πάρα πολλά για να αναλύσουμε το καθεστώς του «σοσιαλισμού με ερωτικό πρόσωπο» (α ναι, αυτό ήταν από τα ωραιότερα που είχαμε πει), αλλά δεν μπορούσαμε να μη δούμε ότι ο οδηγός φοβόταν συνεχώς τους χαφιέδες του καθεστώτος. Κοιτούσε γύρω του, χλόμιαζε.
Τον ρωτούσαμε διάφορα αφελή εμείς, έσκυβε το κεφάλι. Αλλαζε κουβέντα. Επρεπε να στραμπουλάς το μυαλό σου για να μην τον βλέπεις.
Ερωτικό πρόσωπο βεβαίως είχε η Κούβα, κάθε δικτάτορας χρειάζεται να τον αγαπούν, και μάλιστα απευθείας οι υπήκοοι, χωρίς μεσάζοντες. Βουλή, βουλευτές, δικαστές, ανεξάρτητες αρχές, εκλογές και άλλα τέτοια κουραστικά. Κάθε δικτάτορας είναι πηγάδι άπατο έρωτα, δεν χορταίνει ποτέ. Αν δεν υποκύψεις στον έρωτά του, την έχεις άσχημα.
Καλές είναι οι αναλύσεις, να τις κάνεις από την ασφάλεια της δυτικής χώρας που λέγεται Ελλάδα, χωρίς δικτατορία σαράντα δύο χρόνια.
Να είσαι ερωτευμένος με τον Τσε από το ωραίο σου δωμάτιο, να τον φοράς σε μπλουζάκι, να μην τον έχεις μια ζωή τεράστια τοιχογραφία στην κεντρική πλατεία της πόλης, παγωμένη στον χρόνο δικαιολογία για κάθε στέρηση ελευθερίας που σου κρατά ζωή και δυνάμεις στο κλουβί του ψυχαναγκασμού της βαρετής, τυραννικής, εξαντλητικής και ψεύτικης λατρείας.
Οι άνθρωποι που είχαν ποθήσει ελευθερία έζησαν και πέθαναν καταπιεσμένοι, φτωχοί, φοβισμένοι κι επιπλέον μέσα στην υποκρισία για τον έρωτα με τον Κάστρο. Δεν υπάρχει δίλημμα αν ήταν ο Κάστρο επαναστάτης ή δικτάτορας. Ηταν και τα δύο. Η επανάσταση κράτησε λίγους μήνες, η δικτατορία κράτησε μια ζωή. Μερικά εκατομμύρια ζωές, των άλλων.
