So long Leonard*
2016-11-12 18:49* Καλή αντάμωση, Λέοναρντ...
Πρέπει το '74-'75 να άκουσα για πρώτη φορά τραγούδια του Λέοναρντ Κοέν. Δεν θυμάμαι ποια ήταν, ίσως το "Bird on the wire", αλλά θυμάμαι πολύ καλά τη συγκίνησή μου. Η βαθιά φωνή του -που έγινε εκφραστικότερη με την πάροδο των δεκαετιών-, οι στίχοι του -αληθινή ποίηση-, η συνήθως απλή -όχι απλοϊκή- και συνάμα υπέροχη μουσική που έντυνε τα λόγια του, όλα αυτά, με έκαναν αφοσιωμένο οπαδό της τέχνης του. Έκτοτε σε όλη μου τη ζωή, είτε στα πάνω της είτε στα κάτω της, η μουσική του βρισκόταν πάντα δίπλα μου και μέσα μου, ανάλογα με τις περιστάσεις.
Like a bird on the wire / Σαν ένα πουλάκι πάνω στο σύρμα / Like a drunk in a midnight choir / Σαν ένας μεθυσμένος σε μεταμεσονύχτια καντάδα / I have tried in my way to be free / Προσπάθησα με τον τρόπο μου να είμαι ελεύθερος. Αυτή είναι η πρώτη στροφή. Ολόκληρο το τραγούδι μπορείτε να το ακούσετε εδώ: youtu.be/K8fT7rnRotY?list=PLwjD81rPeQqXrMf0u_3Qk5Ye4X_2ddQjQ.
Ή τον υπέροχο Παρτιζάνο με τους στίχους που πάνε κάπως έτσι: When they poured across the border / Όταν ξεχύθηκαν μέσα από τα σύνορα / I was cautioned to surrender, / με συμβούλεψαν να παραδοθώ / I took my gun and vanished./ πήρα το όπλο μου κι εξαφανίστηκα. / I have changed my name so often, / Έχω αλλάξει τόσο συχνά τ' όνομά μου, / I've lost my wife and children / έχω χάσει τη γυναίκα μου και τα παιδιά μου / but I have many friends, / αλλά έχω πολλούς φίλους, / and some of them are with me. / και κάποιοι απ΄ αυτούς με συντροφεύουν.
Και η τελευταία στροφή: Oh, the wind, the wind is blowing, / Ω, ο αέρας, ο αέρας φυσά, / through the graves the wind is blowing, / μέσα από τα μνήματα φυσά, / freedom soon will come; / η λευτεριά σύντομα θε να 'ρθει / then we'll come from the shadows. / τότε θα βγούμε από τις σκιές. Εδώ θα βρείτε το τραγούδι: www.youtube.com/watch?v=S34cVkL6zCE.
Πρίν από περίπου εφτά χρόνια είχα την τύχη να παρακολουθήσω μια μοναδική συναυλία που έδωσε στο Terra Vibe, στη Μαλακάσα. Ήταν η ωραιότερη και πιο πλούσια συναισθηματικά συναυλία στη ζωή μου. Και έχω παρακολουθήσει πολλές. Τον θυμάμαι να κινείται στη σκηνή με την ενεργητικότητα εφήβου παρά τα -τότε- 75 χρόνια του. Τον θυμάμαι με συγκίνηση, καθώς προσπαθούσε να μας επικοινωνήσει τον ενθουσιασμό του που βρισκόταν ξανά στην πατρίδα μας. Υπενθυμίζω ότι, όπως ο ίδιος έχει παραδεχτεί σε συνεντεύξεις του, οι εμπειρίες που αποκόμισε από τη μακρά παραμονή του στην Ύδρα -είχε αγοράσει σπίτι- έπαιξαν ρόλο στο έργο του. Τον θυμάμαι να προσπαθεί να μας εξηγήσει γιατί έγραψε εκείνο ή το άλλο τραγούδι, ποιο είναι το νόημά του, κι όλα αυτά σε σπαστά ελληνικά. Εκεί άκουσα από τα χείλη του, ότι το "Dance me to the end of love" (Χόρεψέ με ως στις εσχατιές της αγάπης), δεν είναι ένα ερωτικό τραγούδι, μάλιστα κάποτε το είχαν βάλει σε δεξίωση γάμου, όταν μπήκε το ζευγάρι. Μας είπε λοιπόν ότι το εμπνεύστηκε από ένα φριχτό γεγονός: στα ναζιστικά στρατόπεδα συγκέντρωσης οδηγούσαν τους Εβραίους και γενικότερα όλους τους αιχμαλώτους στα κρεματόρια, συνοδεία μουσικής, που την έπαιζε μια μπάντα από κρατουμένους. Γερμανική διαστροφή στον υπερθετικό βαθμό!
Περισσότερο απ' όλα θυμάμαι με συγκίνηση τις χιλιάδες μικρές φωτίτσες που άναβαν από αναπτήρες όταν τραγουδούσε ορισμένα πολυαγαπημένα τραγούδια του. Δεν νομίζω ότι έχει υπάρξει ερωτικότερος τραγουδοποιός από τον Κοέν. Ήταν αυτό που λένε οι Αγγλοσάξωνες ladies man, δηλαδή στα καθ' ημάς ερωτιάρης, γυναικάς - με την καλή έννοια. Σεβόταν απεριόριστα τη γυναίκα και δεν την έβλεπε σαν κάτι αναλώσιμο ή αφορμή για ηλίθιες καυχησιολογίες. Ένα μικρό δείγμα: If you want a lover, / Αν θέλεις έναν εραστή / I'll do anything you ask me to / θα κάνω οτιδήποτε μου ζητήσεις / And if you want another kind of love, / Και αν θέλεις ένα άλλο είδος αγάπης, / I'll wear a mask for you / θα φορέσω μια μάσκα για σένα / If you want a partner, take my hand / αν θέλεις ένα σύντροφο, πιάσε μου το χέρι / Or if you want to strike me down in anger, / Ή αν θέλεις να με χτυπήσεις με θυμό, / Here I stand / εδώ δίπλα σου στέκομαι / I'm your man / είμαι ο άνθρωπός σου.
Μπορεί όποιος θέλει να μπει στο YouTube και να δει κι ακούσει πολλα τραγούδια του, Σας δίνω ένα σχετικό σύνδεσμο: www.youtube.com/watch?v=zqcT5ckJvLs .
Παρακάτω θα βρείτε ένα μικρό αφιέρωμα στον μεγάλο αυτόν τροβαδούρο από την Εφημερίδα των Συντακτών. Αναπαύσου εν ειρήνη.
Αντίο Λέοναρντ Κοέν
cohen-leonard-tr.jpg
Πέθανε στα 82 του ο εμβληματικός τραγουδιστής και ποιητής | (AP Photo/Chris Pizzello, File)
«Έφυγε» τα ξημερώματα της Παρασκευής σε ηλικία 82 ετών ο σπουδαίος Λέοναρντ Κοέν. Ο μεγάλος Καναδός τραγουδιστής, συνθέτης και ποιητής άφησε την τελευταία του πνοή στο σπίτι του στο Λος Άντζελες. Μόλις πριν από λίγες εβδομάδες είχε γιορτάσει τα 82α γενέθλιά του με τον καλύτερο τρόπο, ένα εξαιρετικό και καθ΄όλα σκοτεινό άλμπουμ.
Το 2016 «κλείνει» ακριβώς όπως άρχισε, με την απώλεια ενός ακόμη σπουδαίου τραγουδιστή. Ο Λέοναρντ Κοέν υπήρξε ένας πραγματικός τζέντλεμαν, ένας αξεπέραστος ποιητής που λάτρευε το σκοτάδι, αλλά φώτιζε την παγκόσμια μουσική σκηνή με την παρουσία και την επί σχεδόν 50 χρόνια καριέρα του.
(AP Photo/Chris Pizzello, File)Τον θάνατό του ανακοίνωσε ο γιος του, Άνταμ Κοέν, δηλώνοντας «Ο πατέρας μου έφυγε ήσυχα στο σπίτι του στο Λος Άντζελες. Έγραφε μουσική μέχρι τις τελευταίες του στιγμές με την μοναδική αίσθηση του χιούμορ που είχε».
Ο Λέοναρντ Κοέν έγινε ευρύτερα γνωστός από τη δεκαετία του 1960 όντως μέλος μιας χρυσής γενιάς, μαζί με τον Μπόμπ Ντίλαν, την Τζόνι Μίτσελ, την Τζόαν Μπαέζ και άλλους. Παρέμεινε εξαιρετικά δημοφιλής μέχρι και το τέλος της ζωής του, ενώ έγραψε πολλές επιτυχίες.
«Hallelujah», «Suzanne», «Bird on a Wire», «So Long Marianne» και άλλα πολλά είναι μερικά από τα τραγούδια που μας χάρισε. Και δεν θα πρέπει να ξεχνάμε και το «You want it Darker», τον τελευταίο δίσκο που κυκλοφόρησε στα τέλη Σεπτέμβρη γιορτάζοντας τα γενέθλιά του.
Ένα κερί για τον Λέοναρντ Κοέν από τους θαυμαστές του έξω από το σπίτι του στο Μόντρεαλ | (Paul Chiasson/The Canadian Press via AP)Ο ίδιος είχε δηλώσει κάποτε ότι έγινε μουσικός επειδή δεν μπορούσε να εξασφαλίσει τα προς το ζην από την ποίηση.
«Όταν οι άνθρωποι μιλούν για τον Λέοναρντ ξεχνούν να αναφερθούν στις μελωδίες του που για εμένα, μαζί με τους στίχους του, είναι τα σημάδια της μεγάλης του ιδιοφυϊας. Εξ Όσων γνωρίζω κανένας δεν φθάνει τόσο κοντά του στη σύγχρονη μουσική» είχε δηλώσει ο ανεπανάληπτος Μπομπ Ντίλαν.
Ο Λέοναρντ Κοέν ηχογράφησε 22 δίσκους (μαζί με τις live εμφανίσεις), δώδεκα βιβλία και αρκετές συλλογές ποίησης. Εβραϊκής καταγωγής, αλλά ο ίδιος δήλωνε ότι αισθάνεται Εβραίος, αλλά και Βουδιστής.
Τον αποχαιρετούμε με τους δικούς του στίχους από το τελευταίο του άλμπουμ «There’s a lover in the story / But the story’s still the same / There’s a lullaby for suffering / And a paradox to blame/You want it darker, we kill the flame».
