"Πάρτε μαζί σας νερό. Το μέλλον μας έχει πολλή ξηρασία..." *

Επειδή, αγαπώ το ωραίο όταν συνοδεύεται από απλότητα, σεμνότητα και δεν κραυγάζει και βρίσκω γοητευτικές τις φιλοσοφικές αναζητήσεις και εντρυφήσεις, φτάνει να μη συνοδεύονται με επιδεικτικότητα, εκζήτηση και ναρκισσισμό, φιλοξενώ σήμερα ένα υπέροχο κείμενο του Γιώργου Σταματόπουλου από το φύλλο της ΕφΣυν (4-5/04/2020). Οι μέρες μας που στιγματίζονται από τον βαθύτερο υπαρξιακό φόβο, αυτόν του θανάτου, και περνάνε αργά, βασανιστικά ταυτόσημες και με εξαιρετικά χαμηλωμένο τον πήχη των μελλοντικών προσμονών, προσφέρονται για ενδοσκόπηση και αναστοχασμό. Το κείμενο αυτό είναι μια μικρή συμβολή. 

* Ο τίτλος του άρθρου, προέρχεται από τους τελευταίους τρεις στίχους του ποιήματος "Θα σας περιμένω", του Μιχάλη Κατσαρού από την ποιητική του συλλογή με τίτλο Κατά Σαδδουκαίων. 

Δύσβατοι δρόμοι...

Γιώργος Σταματόπουλος

Συλλογίζομαι τους κακοτράχαλους δρόμους που προσπεράσαμε, που αρνηθήκαμε να τους διαβούμε -πού να γδέρνεις τώρα τα πέλματα σε κατσάβραχα, ποτέ δεν ήταν καιρός να διακινδυνεύσεις τη μονάκριβη αρτιμέλειά σου. Και όμως, λένε οι μπαρουτοκαπνισμένοι, αυτοί οι απαίσιοι δρόμοι είναι οι μόνοι που οδηγούν σε μικρές οάσεις μέσα σε αυτήν την ερημία (του πλήθους) που βιώνουμε.

Αμα δεν πονέσεις, άμα δεν κουραστείς, άμα δεν σου κοπεί η ανάσα από τον κάματο και την ταραχή, δεν καταλαβαίνεις και πολλά πράγματα από το βαθύ νόημα της ζωής. Ο κίνδυνος σου οξύνει τις αισθήσεις, σε κρατάει σε επιφυλακή, σε κάνει ζωντανό, σε αναγκάζει να σκεφτείς πώς θα τα βγάλεις πέρα. Οι ακραίες καταστάσεις σε οδηγούν στην αλήθεια, στο φως, στο νόημα επιτέλους.

Αυτό θαρρώ εννοούσε ο Νίτσε όταν μας προέτρεπε να χτίσουμε τα σπίτια μας στα ηφαίστεια: να είμαστε σε συνεχή εγρήγορση λόγω του κινδύνου που καραδοκεί να εκραγούν και να μας ενταφιάσουν. Και είναι πολλά τα ηφαίστεια δίπλα μας αλλά τα έχουμε ξεχάσει, τα έχουμε, καλύτερα, αγνοήσει. Βέβαια δεν αντέχει η ταλαίπωρη, ούτως ή άλλως, σωματοψυχή, να ζει συνεχώς σε καταστάσεις εκτάκτου ανάγκης· είναι, όντως, ανυπόφορο κάτι τέτοιο, μπορεί όμως ο καθείς να έχει συνεχώς, έστω στο πίσω μέρος του μυαλού του, το απροσδόκητο και το αναπάντεχο που κυριαρχούν στην έτσι κι αλλιώς αδιάφορη για τα ανθρώπινα φύση.

Και είναι βέβαιο ότι αν κανείς μάθει να περπατά σε κακοτράχαλους δρόμους τού φαίνεται πιο εύκολο μετά να συμπερπατήσει με τους πολλούς στις λεωφόρους της ευκολίας, της ραθυμίας, της αδιαφορίας για ό,τι συμβαίνει γύρω του. Δεν γίνεται κυνικός, δεν σταματάει το αίμα να ρέει στις φλέβες του, ούτε γίνεται αντιποιητικός -καθίσταται απλώς ωριμότερος και ανακαλύπτει δυνάμεις που τον κρατούν στη ζωή [στην κοινότητα] ώστε να παλέψει με πάθος για τη βελτίωσή της.

Δεν μιλώ μόνο για τους ανθρώπους της δημιουργίας, που πολλά ωφελούνται εάν ακολουθήσουν τέτοιους δύσβατους δρόμους· ο λόγος εδώ είναι για τους ανθρώπους της κάθε μέρας, αυτούς που τα βρήκαμε όλα έτοιμα στη ζωή μας, που δεν σκοτιστήκαμε να μάθουμε Ιστορία και αριθμητική λ.χ., που βρήκαμε προκατασκευασμένες ηδονές και ταξίδια και διασκεδάσεις, που πατάμε ένα κουμπί και έχουμε απαντήσεις [έχουμε;] σε ό,τι αγνοούμε. Μόνο σε καταστάσεις κινδύνου και πανικού αντιλαμβανόμαστε ότι μέσα μας υπνώττουν δυνάμεις, που ποτέ δεν τις προσεγγίσαμε, είτε διότι δεν τις είχαμε ψυχανεμιστεί είτε διότι τις είχαμε λησμονήσει.

Δύσκολο να ξυπνήσουν αυτές οι δυνάμεις -τουλάχιστον να μη χαθεί η ελπίδα [και το χιούμορ!]. Ακόμη πιο δύσκολο να αποφασίσουμε να διαβαίνουμε δύσβατους δρόμους ώστε κάποια στιγμή να βρεθεί η νερένια όαση, η δροσογόνος, η αείζωη και αείρροη πραγματικότητα. Να διασφαλιστεί κάπως ένας τόπος, έστω και πικρός, ψυχικής ηρεμίας και καθαρότητας -να μπορεί η σκέψη να σκέπτεται, να μην πτοηθεί από τον επελεύνοντα ολοκληρωτισμό [ήδη είναι προ των πυλών]. Ψυχική και νοϊκή νηνεμία και επαναστοχασμός -τι άλλο;