Παγκόσμια Ημέρα Ποίησης (1)

Ως γνωστόν, στις 21/03 κάθε χρονιάς γιορτάζεται παγκοσμίως η ποίηση. Η ημέρα είναι σημαδιακή, γιατί συμπίπτει με την εαρινή ισημερία. Δηλαδή, τη μέρα που το 24ωρο αποτελείται από 12 ώρες ημέρας και 12 ώρες νύχτας. Αυτό συμβαίνει δύο φορές τον χρόνο, τότε που η νοητή γραμμή που ενώνει τον πλανήτη μας με τον ήλιο είναι κάθετη στον άξονα περιστροφής της γης. Φυσικά η αυριανή ισημερία, καθώς και η φθινοπωρινή αναφέρονται στο βόρειο ημισφαίριο. Θεωρείται ότι ξεκινά η άνοιξη στο δικό μας ημισφαίριο, ενώ στο νότιο, το φθινόπωρο. Οι αρχαίοι Έλληνες πίστευαν ότι αυτή είναι η ώρα για την επιστροφή της Περσεφόνης από τον Άδη στη Γη και στη μητέρα της, τη Δήμητρα.

Για την ιστορία πρέπει να αναφέρουμε ότι την αρχική ιδέα του εορτασμού την είχε ο ποιητής Μιχάλης Μήτρας (1944-2019), ο οποίος την εισηγήθηκε στην Εταιρεία Συγγραφέων και έτσι ο πρώτος εορτασμός έγινε στην εαρινή ισημερία του 1998, στην Πλατεία Κοτζιά. Την επόμενη χρονιά, ο Βασίλης Βασιλικός, που ήταν τότε πρέσβης της πατρίδας μας στην Ουνέσκο, πρότεινε να εορτάζεται η ημέρα αυτή (21/03) παγκοσμίως. Αξίζει να υπενθυμίσω ότι στις 21/06 (θερινό ηλιοστάσιο) εορτάζεται η Παγκόσμια Ημέρα Μουσικής. Η πρόταση υπερψηφίστηκε και έκτοτε η ποίηση γιορτάζεται σε όλα τα μήκη και τα πλάτη της γης με πάμπολες εκδηλώσεις όπως της αξίζει.

Επειδή πιστεύω ότι οι σημαίνουσες ημερομηνίες -όπως ο καθένας τις ορίζει- πρέπει να γιορτάζονται τουλάχιστον επί τριήμερον και επειδή για μένα η Παγκόσμια Ημέρα Ποίησης είναι μια σημαίνουσα γιορτή, φέτος θα τη γιορτάσω κατάλληλα, αρχίζοντας από σήμερα. Η ποίηση θεωρώ ότι είναι η ευγενέστερη των τεχνών και μου έχει χαρίσει ταξίδια ανείπωτων αισθημάτων και συγκινήσεων. Όπως εύστοχα το είχε θέσει ο πατέρας της ψυχανάλυσης, ο Ζίγκμουντ Φρόιντ (1856-1939): "Όπου και αν με πήγαν οι θεωρίες μου, βρήκα ότι ένας ποιητής ήδη είχε πάει εκεί." Θα παραθέσω κάποια ποιήματα που μου λένε μεγαλόφωνα ή ψιθυριστά κάποια πράγματα, με την ελπίδα ότι θα πουν και σ' εσάς κατιτίς. Υπόσχομαι να μην παρασυρθώ και το παρακάνω. Θα ακολουθήσω αυτό που μας πρότεινε ο πάνσοφος τιμονιέρης, περί "ολιγαρκούς αφθονίας", και στη ποίηση.

Πρώτη μέρα λοιπόν:

ΤΕΧΝΗ*

Έζησα τα πάθη σα μια φωτιά, τάδα ύστερα να μαραίνονται και να σβήνουν,

και μ’ όλο που ξέφευγα απόνα κίνδυνο, έκλαψα

γι αυτό το τέλος που υπάρχει σε όλα. Δόθηκα στα πιο μεγάλα ιδανικά, μετά τ’ απαρνήθηκα,

και τους ξαναδόθηκα ακόμα πιο ασυγκράτητα. Ένοιωσα ντροπή μπροστά στους καλοντυμένους,

και θανάσιμη ενοχή για όλους τους ταπεινωμένους και τους φτωχούς,

είδα τη νεότητα να φεύγει, να σαπίζουν τα δόντια,

θέλησα να σκοτωθώ, από δειλία ή ματαιοδοξία,

συχώρεσα εκείνους που με σύντριψαν, έγλυψα εκεί που έφτυσα

έζησα την απάνθρωπη στιγμή, όταν ανακαλύπτεις, πλέον αργά, ότι είσαι ένας άλλος

από κείνον που ονειρευόσουνα, ντρόπιασα τ’ όνομα μου

για να μη μείνει ούτε κηλίδα εγωισμού πάνω μου –

κι ήταν ο πιο φριχτός εγωισμός. Τις νύχτες έκλαψα,

συνθηκολόγησα τις μέρες, αδιάκοπη πάλη μ’ αυτόν τον δαίμονα μέσα μου

που τα ήθελε όλα, τούδωσα τις πιο γενναίες μου πράξεις, τα πιο καθάρια μου όνειρα

και πείναγε, τούδωσα αμαρτίες βαρειές, τον πότισα αλκοόλ, χρέη, εξευτελισμούς,

και πείναγε. Βούλιαξα σε μικροζητήματα

φιλονίκησα για μιας σπιθαμής θέση, κατηγόρησα,

έκανα το χρέος μου από υπολογισμό, και την άλλη στιγμή,

χωρίς κανείς να μου το ζητήσει

έκοψα μικρά-μικρά κομμάτια τον εαυτό μου και τον μοίρασα στα σκυλιά.

Τώρα, κάθομαι μες στη νύχτα και σκέφτομαι, πως ίσως πια μπορώ να γράψω

ένα στίχο, αληθινό.

* Του Τάσου Λειβαδίτη. (ΠΟΙΗΣΗ Τόμος 1ος "1950-1966", εκδ. ΚΕΔΡΟΣ, σελ. 441)

ΑΛΛΕΠΑΛΛΗΛΕΣ ΕΞΕΛΙΞΕΙΣ *

Σ' αυτή τη νέα φάση

άρχισε να διστάζει ανάμεσα

σ' ό,τι καταδικάζανε τώρα για βλαβερό

και σ' ό,τι αναγνωρίζανε για χρήσιμο.

Δεν ήταν πια σίγουρος πώς δεν έβλαψε κανέναν

ούτε πώς χρησίμεψε σε κάτι το σπουδαίο

όμως εκείνος ήθελε να συνεχίσει

και τα πολλά ερωτηματικά 

ένιωθε να τον βγάζουν έξω

από τις αλλεπάλληλες εξελίξεις.

* Του Τίτου Πατρίκιου (Ποιήματα Β' "1959-2017", εκδ. ΚΙΧΛΗ, σελ. 298)

ΕΡΩΤΑΣ *

Ρίχνω το κορμί μου στη συνουσία 

καθώς ένα κομμάτι κούτσουρο στη φωτιά.

Άλλοι είναι δικηγόροι, άλλοι νομάρχες

άλλοι ναυτικοί που κοιτάν αφηρημένοι το πέλαγος.

Και συ το τελευταίο χαρτί της δημιουργίας είσαι.

Η τελευταία εστία αντιστάσεως

πριν απ' τον ύπνο και το θάνατο.

* Του Γιάννη Πατίλη, (ΤΑΞΙΔΙΑ ΣΤΗΝ ΙΔΙΑ ΠΟΛΗ "1970-1990", εκδ. Ύψιλον/βιβλία, σελ.143)

ΑΣΚΗΣΗ ΟΜΙΛΙΑΣ *

ας μιλήσει κάποιος γιατί δεν μιλάς

διστάζει να της μιλήσει τώρα μπο­-

ρείτε να μιλήσετε αποφεύγει να του

μιλήσει προτιμώ να μιλήσω αργότε-

ρα συνέχιζε να μη μιλά έχουμε καιρό

να μιλήσουμε είπε αν του είχε μιλήσει

έγκαιρα θα πούμε πολλά όταν συνα­-

ντηθούμε δεν καταλαβαίνω τι μου λες

μιλούσε χωρίς ν’ ακούγεται να μου το

πεις ξανά ο θόρυβος σκέπαζε τις ομι­-

λίες ποιος το είπε αυτό μίλησε μου

* Του Μιχάλη Μήτρα, (ΔΙΑΚΡΙΤΙΚΕΣ ΜΕΤΑΒΟΛΕΣ, συγκεντρωτική έκδοση ποιημάτων του, 1982-2002, εκδ. Απόπειρα, 2004)