Ο σημαντικός μαρξιστής διανοούμενος, Ντέιβιντ Χάρβεϊ, μιλά τη Δευτέρα στις 7 μ.μ. στο Megaron Plus, με θέμα «Συλλαμβάνοντας το Κεφάλαιο ως αξία εν κινήσει», στο πλαίσιο του κύκλου «Θεωρία στο Μέγαρο: φιλοσοφία, κριτική, ιστορία», που πραγματοποιείται σε συνεργασία με το Birkbeck Institute for the Humanities του Λονδίνου, υπό την επιμέλεια του Κώστα Δουζίνα, διευθυντή του Ινστιτούτου Μπέρκμπεκ.

• Πώς βλέπετε τη συζήτηση για μια Ευρώπη των πολλών ταχυτήτων;

Μου φαίνεται μια τρελή ιδέα. Η Ε.Ε. είχε από την αρχή πρόβλημα στο να αναγνωρίσει την πολιτιστική και τη γλωσσική ποικιλομορφία. Τώρα μετακινούνται στο οικονομικό πεδίο και επαναφέρουν την οικονομική ποικιλομορφία, λέγοντας ότι υπάρχουν διαφορετικά επίπεδα ανάπτυξης. Δεν μπορεί να γίνει αυτό εάν έχεις μια ενοποιημένη Ευρώπη.

Ο μόνος τρόπος για να λειτουργήσει μια ενοποιημένη Ευρώπη είναι να υπάρξει κάτι όπως οι ΗΠΑ, στις οποίες όλοι έχουν την ίδια κοινωνική ασφάλιση και τα ίδια δικαιώματα.

Ο ίδιος ο σχεδιασμός της Ε.Ε. από την αρχή ήταν λανθασμένος. Το να έχεις δηλαδή ένα ενιαίο νόμισμα χωρίς μια κοινή οικονομική βάση. Ομως η γερμανική πρόταση δεν αφορά κάτι τέτοιο. Αναγνωρίζει τα διαφορετικά επίπεδα ανάπτυξης, τη διαφορετική γεωγραφική ανάπτυξη, αλλά δεν μιλά για τους λόγους αυτής της άνισης ανάπτυξης.

Το ενιαίο νόμισμα ωφέλησε τη Γερμανία, καθώς οι ανταλλαγές της με τον υπόλοιπο κόσμο ευνοήθηκαν. Αντίθετα, χώρες όπως η Ελλάδα ή η Ιταλία έμειναν πίσω. Μόνο η επιστροφή στα εθνικά νομίσματα θα μπορούσε να αντιμετωπίσει αυτή την άνιση ανάπτυξη, όμως αυτό δεν το θέλει κανένας.

Δυστυχώς δεν εγκαταλείψατε το ευρώ πριν από πέντε χρόνια, όταν θα έπρεπε. Οταν δηλαδή η κυβέρνηση έπρεπε ή να αναγνωρίσει το χρέος προς τις ξένες τράπεζες ή το χρέος της προς τον λαό.

Προτίμησε όμως το πρώτο. Εάν έκανε το βήμα τότε, θα υπήρχαν δυσκολίες για ένα διάστημα, αλλά μετά θα βελτιώνονταν τα πράγματα. Βγάζεις ένα δόντι. Στην αρχή πονάς, αλλά μετά λίγο λίγο σου περνάει.

• Πιστεύετε ότι η κυβέρνηση πρέπει σήμερα να βγάλει τη χώρα από το ευρώ;

Νομίζω ότι τώρα είναι αργά. Αυτό θα έπρεπε να έχει γίνει εδώ και πέντε χρόνια. Τότε ήταν το μεγάλο σφάλμα. Δεν ξέρω εάν τώρα είναι εφικτό, διότι η παραγωγική ικανότητα της χώρας έχει καταστραφεί.

Δεν θα πρόκειται για έναν πονόδοντο 2-3 χρόνων. Θα πρόκειται για ένα τεράστιο σχέδιο οικονομικής ανοικοδόμησης. Φυσικά θα μπορούσε να υπάρξει βοήθεια από χώρες απ’ όλο τον κόσμο, ένα είδος Σχεδίου Μάρσαλ για την ελληνική οικονομία, αλλά δεν βλέπω και πολλούς πρόθυμους να το κάνουν. Αντίθετα, κατηγορούν τους Ελληνες ότι είναι τεμπέληδες.

• Πώς αξιολογείτε τα δύο χρόνια διακυβέρνησης του ΣΥΡΙΖΑ;

Είναι μια δύσκολη ερώτηση, διότι δεν ζω εδώ για να παρακολουθώ τις εξελίξεις. Νομίζω ότι έχοντας πάρει την απόφαση να μείνει στο πλαίσιο της Ε.Ε. και να υποταχθεί στις διαταγές της τρόικας, δεν σημαίνει ότι αναγκαστικά ο ΣΥΡΙΖΑ είχε και πολλές επιλογές.

• Υπήρξε ένας πραγματικός εκβιασμός.

Δεν ξέρω τι μπορούσε να κάνει. Δεν ξέρω εάν ήταν υπέρ του να φύγει από το ευρώ, κάτι που θα σήμαινε ανυπακοή προς την τρόικα. Νομίζω πως εάν το δημοψήφισμα αφορούσε την έξοδο από το ευρώ, ίσως υπήρχε ένα παράθυρο ευκαιρίας να γίνει, αλλά υπάρχουν οι ιστορικές στιγμές κατά τις οποίες οι επιλογές είναι διαθέσιμες και άλλες κατά τις οποίες αυτές χάνονται. Ετσι, νομίζω ότι η διακυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ γίνεται υπό καθεστώς έλλειψης επιλογών.

• Εχετε περιγράψει τον καπιταλισμό σαν ένα οικονομικό σύστημα-χαμαιλέοντα. Πώς αλληλεπιδρά αυτή του η ικανότητα με τις σημερινές του αντιφάσεις;

Πολύ ενδιαφέρουσα ερώτηση. Μια από τις σημαντικότερες ιδέες του Μαρξ στο «Κεφάλαιο» είναι η ιδέα του φετιχισμού. Δηλαδή τα πράγματα εμφανίζονται με τον έναν ή τον άλλον τρόπο και ο καπιταλισμός πάντα κατόρθωνε να εμφανίζεται σαν κάτι που δεν είναι στην πραγματικότητα, φυσικά για το δικό του συμφέρον. Η μεγαλύτερη φιλοδοξία του Μαρξ ήταν να απο-φετιχοποιήσει την κατανόηση του κεφαλαίου.

Ολόκληρη η συνέντευξη εδώ: www.efsyn.gr/arthro/tha-eprepe-na-eihate-egkataleipsei-eyro-prin-apo-pente-hronia