Ex injuria jus non oritur*

* Στα ελληνικά η φράση αυτή αποδίδεται ως: Το δίκαιο δεν προκύπτει από την αδικία. 

Με περισσότερα λόγια και αναλογιζόμενοι τις πρόσφατες απαγορεύσεις συγκεντρώσεων (Πολυτεχνείο, ημέρα μνήμης Γρηγορόπουλου), δεν νομιμοποιείται καμία εξουσία, όταν με διάφορα λογικοφανή προσχήματα παραβιάζει το Σύνταγμα και τα δικαιώματα των πολιτών, που απορρέουν εξ αυτού. Δεν είναι αποδεκτό λοιπόν στο όνομα μιας προτεραιότητας να φαλκιδεύονται δικαιώματα. Στην πιο πρόσφατη περίπτωση μάλιστα, στις συμβολικές εκδηλώσεις μνήμης για τον αδικοχαμένο Γρηγορόπουλο, η απαγόρευση είχε πάρει υστερικές διαστάσεις. Δεν επέτρεπαν ούτε την κατάθεση λουλουδιών ατομικά! Φοβάμαι ότι θα δούμε κι άλλα τέτοια στο μέλλον. Επίσης φοβάμαι τον μιθριδατισμό των συμπολιτών μου, διότι οι δηλητηριώδεις δόσεις συνταγματοκτόνων "έκτακτων" αστυνομικών διατάξεων στο τέλος θα τους οδηγήσουν στην αποδοχή του έκτακτου σαν μια απαραίτητη κανονικότητα.

Σήμερα φιλοξενώ ένα άρθρο-παρέμβαση του πρόεδρου της Ένωσης Δικαστών και Εισαγγελέων κ. Χριστόφορου Σεβαστίδη. Θεωρώ τη γνώμη του βαρύνουσα και το καμπανάκι που χτυπάει αξίζει να το ακούσουμε. Το άρθρο το βρήκα στον ιστότοπο dikastiko.gr. 

Τέλος, θα ήθελα να σημειώσω ότι στη λατινική φράση του τίτλου υπάρχει ο αντίστοιχος αντίλογος, που αναφέρεται στο κείμενο του κ. Σεβαστίδη, δηλαδή "Ex factis jus oritur" που μεταφράζεται ως: Το δίκαιο προκύπτει από τα περιστατικά. Σήμερα τα περιστατικά είναι η πανδημία και η προφύλαξη της δημόσιας υγείας, αύριο ο κίνδυνος μιας τρομοκρατικής επίθεσης, μεθαύριο κάτι άλλο. Ο κοινός παρανομαστής όλων είναι ο περιορισμός των πολιτικών δικαιωμάτων. Θα το επιτρέψουμε άραγε;

Χρ. Σεβαστίδης: Μοιραίες συγκρίσεις (ένα σχόλιο για τη νέα απαγόρευση των συναθροίσεων)

Η γενική απαγόρευση των συναθροίσεων κατά την επέτειο του Πολυτεχνείου με διαταγή του Αρχηγού της ΕΛ.ΑΣ. επικρίθηκε από την Ένωση Δικαστών και Εισαγγελέων ως κατάφωρα αντισυνταγματική. Σφοδρή κριτική ασκήθηκε από πολλούς πανεπιστημιακούς καθηγητές, από τη Διεθνή Αμνηστία, από την Ελληνική Ένωση για τα ανθρώπινα δικαιώματα.

Προχθές εκδόθηκε όμοια απόφαση απαγόρευσης των συναθροίσεων σε όλη την Επικράτεια για την επέτειο της δολοφονίας του Αλέξανδρου Γρηγορόπουλου. Τα συνταγματικά εμπόδια φαίνεται ότι υποχωρούν στην διάθεση επιβολής ενός νέου δόγματος που επιθυμεί να προσλάβει τον χαρακτήρα μιας παγιωμένης πρακτικής και αδιαφορεί για την επιστημονική άποψη όσο τεκμηριωμένη κι’ αν είναι. Αυτή συνήθως καταδικάζεται, μεθοδευμένα διαστρεβλώνεται και απαξιώνεται την επομένη ημέρα με κριτήρια πολιτικής σκοπιμότητας. Ούτε και οι συλλήψεις δικηγόρων που συμμετείχαν στη χθεσινή επέτειο στέκονται ικανές να διαφοροποιήσουν τη συνολική αντίληψη για τον τρόπο συμμόρφωσης της διοίκησης στις συνταγματικές επιταγές. Δεν υπάρχει επομένως κανένας λόγος να κουράσω με περιττές επαναλήψεις νομικών επιχειρημάτων.

Είναι όμως αρκετά χρήσιμο να γίνουν κάποιες συγκρίσεις που αναδεικνύουν το διαφορετικό επίπεδο λειτουργίας της αστικής δημοκρατίας εντός της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Η Γαλλία χρησιμοποιείται πολλές φορές ως παράδειγμα Κράτους που βρίσκεται ψηλά στην πυραμίδα της ανάπτυξης, ως υπόδειγμα Δημοκρατίας, ως πρότυπο μεταρρυθμίσεων και αναγκαίων αλλαγών σε όλους τους τομείς. Την προηγούμενη εβδομάδα η Γαλλία δονούνταν από διαδηλώσεις στο Παρίσι, στη Λιλ, στη Ρεν, στο Στρασβούργο, αντιδρώντας στο σχέδιο Νόμου της Κυβέρνησης για τη «συνολική ασφάλεια».

Ο αριθμός των συγκεντρωθέντων υπολογίστηκε από τους διοργανωτές σε 200.000 στο Παρίσι και 500.000 στο σύνολο της χώρας και ήταν αναμφισβήτητα από τις πιο μαζικές συγκεντρώσεις των τελευταίων ετών. Καμία προληπτική απαγόρευση των συγκεντρώσεων δεν υπήρξε παρά το γεγονός ότι λόγω του όγκου τους ήταν προφανώς αδύνατο να τηρηθούν μέτρα κοινωνικής αποστασιοποίησης. Υπάρχει μήπως αδιαφορία της Γαλλικής Κυβέρνησης για την εξάπλωση της πανδημίας ή οι Γάλλοι έχουν πληρώσει μικρότερο τίμημα σε ανθρώπινες ζωές; Τα ερωτήματα βεβαίως είναι ρητορικά και δεν περιμένουν απάντηση. Οι κληρονόμοι του 1789 έμαθαν ωστόσο καλά τη σπουδαιότητα διαφύλαξης και προστασίας του Συντάγματος ως πυλώνα της Δημοκρατίας.

 Καταλαβαίνουν ότι πίσω από την εμπροσθοφυλακή των διοικητικών απαγορεύσεων και της υπέρμετρης καταστολής προχωράει αργά αλλά σταθερά η διάβρωση του Κράτους Δικαίου, η συνήθεια στην εξαίρεση του κανόνα. Σε ιστορικά κρίσιμες εποχές η διαχείριση των έκτακτων καταστάσεων από τη διοίκηση δεν αντιμετωπίζεται με γενικές και καθολικές απαγορεύσεις συνταγματικών κανόνων αλλά οφείλει να ακολουθεί έναν δρόμο εξισορροπητικό τηρώντας απαρέγκλιτα τις βασικές θεσμικές εγγυήσεις.

Η περίοδος της πανδημίας –εποχή σκληρής δοκιμασίας για την ανθρωπότητα- κρύβει τον κίνδυνο μιας μόνιμης διολίσθησης στο δίκαιο της ανάγκης, μιας υποταγής στην αρχή ex facto oritur ius, της οριστικής υποχώρησης από συλλογικές κατακτήσεις δύο αιώνων, μιας οικειοθελούς και μοιρολατρικής παραίτησης του κυρίαρχου Λαού από τα δικαιώματά του.

Του Χριστόφορου Σεβαστίδη, ΔΝ- Εφέτη, Προέδρου της Ένωσης Δικαστών και Εισαγγελέων