Αν αυτό είναι η Ευρώπη...

2017-07-09 23:42

Πριν από 70 χρόνια, ο Πρίμο Λέβι έγραψε το εμβληματικό βιβλίο με τίτλο "Εάν αυτό είναι ο άνθρωπος". Το έγραψε λίγα χρόνια μετά την απελευθέρωσή του από το γερμανικό στρατόπεδο συγκέντρωσης Άουσβιτς, όπου είχε... φιλοξενηθεί εξαιτίας της εβραϊκής καταγωγής του και της αντιστασιακής-αντιφασιστικής δράσης που είχε αναπτύξει στην πατρίδα του, την Ιταλία. Στο βιβλίο αυτό γράφει για τη φρικτή εμπειρία του που παραλίγο να του κοστίσει τη ζωή. Ακολούθησαν άλλα δύο βιβλία, στα οποία αναστοχάζεται και αναλύει σε βάθος πώς "φυσιολογικοί" άνθρωποι, της διπλανής μας πόρτας, αποδέχονται και στηρίζουν -αν δεν συμμετέχουν ενεργά- ολοκληρωτικά καθεστώτα, αποδέχονται ή επικοινωνούν ρατσιστικές και μισαλλόδοξες θεωρίες και πρακτικές. Με λίγα λόγια πώς ο συνδυασμός της φτώχειας, του φόβου για τον 'ξένο" (όπου ξένος: αλλόθρησκος, άλλου χρώματος, άλλης πατρίδας κλπ.), της πολιτισμικής ένδοιας και του ξεθωριάσματος βασικών ανθρωπιστικών αξιών μπορεί να μετατρέψει τον περιώνυμο μέσο άνθρωπο σε μια πολιτικοκοινωνική πλαστελίνη, που παίρνει όποιο σχήμα οι πολιτικοί ηγέτες επιθυμούν, σχεδιάζουν και εφαρμόζουν. 

Αφορμή γι' αυτές τις σκέψεις, αλλά και για τον τίτλο, μου έδωσε το παρακάτω άρθρο-ανταπόκριση του Ιάσωνα Αποστολίδη από την Εφημερίδα των Συντακτών, που συμμετέχει ως διασώστης στο θαλάσσιο μέτωπο Λιβύης-Ιταλίας. Μέσα από τις γραμμές του κειμένου αναδύεται έντονα η απίστευτη σκληρότητα, μισαλλοδοξία, απανθρωπιά πολιτών όσο και ευρωπαϊκών ηγεσιών. Και στην περίπτωση αυτή, η Ε.Έ. με έναν απίστευτο πολιτικό καιροσκοπισμό και κυνισμό θεωρεί τη Λιβύη έναν "ασφαλή" προορισμό και φερέγγυο "εταίρο" για την περίπτωση των προσφύγων, που επιχειρούν να μπουν στην Ευρώπη μέσω Ιταλίας. Φυσικά, η σύγκριση με τα καθ' ημάς γίνεται αναπόφευκτη... 

Αυτή την Ευρώπη δεν τη θέλω, ίσα ίσα την αντιπαθώ σφόδρα. Και φυσικά δεν το λέω μόνο εξαιτίας του προσφυγικού προβλήματος. Κι αν αυτή η αντίδραση μου βγαίνει εύλογα και εύκολα, οι λύσεις τις οποίες πρέπει κάποιοι να επεξεργαστούν και να εφαρμόσουν μου φαίνονται πραγματικά βουνό. Όμως είναι απόλυτη ανάγκη να τις αναζητήσουμε εντός και εκτός πλαισίου και ο νοών νοείτω

«Αγοράζοντας έναν μετανάστη-σκλάβο στη Λιβύη σού δίνουν και χαρτί...»

metanastes_foyskoto_1.jpg

Mετανάστες σε πλιάριο διάσωσηςΣοκάρει η μαρτυρία ενός διασώστη που δρα στο πιο ματωμένο κομμάτι της Μεσογείου. Αυτό που συνδέει τη Λιβύη με την Ιταλία | ΦΩΤ.: KENNY KARPOV

 

Tρίτη 23 Μαΐου 2017. Κανονικό χάος. Ξυπνήσαμε στις 6 το πρωί, όταν η βάρδια εντόπισε 10 βάρκες με πρόσφυγες να πλησιάζουν. Μετέφεραν περισσότερα από 100 άτομα η καθεμία, κάποιες ήταν μισοδιαλυμένες και γεμάτες νερά, έτοιμες να βυθιστούν. Πολύ σύντομα φάνηκαν κι άλλες βάρκες να πλησιάζουν.

Στην περιοχή ήμασταν μόνο τρία διασωστικά καράβια με σχετικά μικρή χωρητικότητα, ενώ τα πλοία των ιταλικών και ευρωπαϊκών αρχών απουσίαζαν, όπως το κάνουν σταθερά τους τελευταίους μήνες.

Παρ’ όλο που βρισκόμασταν σε διεθνή ύδατα, 15 μίλια μακριά από τις ακτές της Λιβύης, εμφανίστηκαν δύο σκάφη του λιβυκού Λιμενικού, ένα μικρό ταχύπλοο και ένα μεγάλο σκάφος περιπολίας, με τέσσερα ενσωματωμένα πολυβόλα.

Το μεγάλο σκάφος άρχισε να κάνει κύκλους γύρω μας, προκαλώντας κύματα, με τεράστιο κίνδυνο ανατροπής των υπερφορτωμένων βαρκών. Ευτυχώς είχαμε προλάβει να μοιράσουμε σωσίβια στους περισσότερους πρόσφυγες, κίνηση που λίγο αργότερα αποδείχτηκε σωτήρια για τη ζωή τους.

Στη συνέχεια, άρχισαν να χρησιμοποιούν τα σταθερά πολυβόλα από τα σκάφη τους και να ρίχνουν στα τυφλά. Επικράτησε πανικός.

Οσοι ήταν πάνω στο πλοίο μας έτρεξαν να καλυφθούν, εμείς όμως στα φουσκωτά δεν είχαμε αυτή τη δυνατότητα. Δύο από αυτούς έκαναν ρεσάλτο στις βάρκες με τους πρόσφυγες και άρχισαν να τους χτυπούν, να τους ληστεύουν και να πυροβολούν με τα καλάσνικοφ στον αέρα.

Εβαλαν μπρος τη μηχανή και ξεκίνησαν να μεταφέρουν με τη βία τους ανθρώπους πίσω στη Λιβύη. Οι πρόσφυγες το κατάλαβαν και έπεσαν στη θάλασσα για να γλιτώσουν. Τρέξαμε να τους περισυλλέξουμε. Γύρω μας, τουλάχιστον 100 άτομα μέσα στη θάλασσα φώναζαν για βοήθεια, καθώς τα κύματα τους παρέσερναν μακριά.Πολλοί κατάφεραν να κολυμπήσουν μόνοι τους ώς το καράβι μας.

Παρ’ όλο που ζητούσαμε απεγνωσμένα βοήθεια, το ιταλικό Λιμενικό δεν φάνηκε ποτέ. Αντί γι’ αυτό, οι Ιταλοί όρισαν τους Λίβυους επικεφαλής της διάσωσης. Αυτό σημαίνει ότι, τυπικά, ήμασταν υποχρεωμένοι να τους υπακούμε.

Στην πρώτη βάρκα που επιτέθηκαν οι Λίβυοι λιμενικοί, οι μετανάστες έπεσαν στο νερό και γλίτωσαν. Στη δεύτερη βάρκα, οι Λίβυοι ήταν πιο βίαιοι και σημάδευαν απευθείας τους ανθρώπους.

Ενας Μαροκινός αψήφησε τα όπλα και πήδηξε στη θάλασσα χωρίς σωσίβιο. Οι Λίβυοι δεν έκαναν καμιά ενέργεια διάσωσης, τον άφησαν να πνιγεί.

Οταν πλησιάσαμε να τον περισυλλέξουμε, ο άνθρωπος κρεμόταν από τα σκοινιά του φουσκωτού μας και μας εκλιπαρούσε «σας παρακαλώ, μην αφήσετε να με πάρουν». Οι Λίβυοι μας απαγόρεψαν να τον σώσουμε, δίνοντας την εντολή «όχι, αφήστε τον στη θάλασσα».

Οταν τελείωσαν οι σφαίρες

 

Μετανάστες σε βάρκα διάσωσηςΦΩΤ.: ANDERS HANSSON

Προσπαθήσαμε να διαπραγματευτούμε. «Μόνο ένας είναι, μόνο ένας, σας παρακαλούμε, αφήστε μας να τον πάρουμε», λέγαμε, και τελικά υποχώρησαν. Οταν ο άνθρωπος ανέβηκε στο φουσκωτό μας, μας φίλαγε τα χέρια κι έκλαιγε από χαρά.

Οι ναυαγοί μάς είπαν ότι οι λιμενικοί τούς λήστεψαν και τους πήραν ό,τι πολύτιμο είχαν πάνω τους. Μας είπαν επίσης ότι, όταν τελείωσαν οι σφαίρες του καλάσνικοφ του λιμενικού, έπεσαν στη θάλασσα. «Αν βουτούσαμε νωρίτερα, θα μας σκότωναν σαν μύγες», είπαν. Παρά το απόλυτο χάος, καταφέραμε να διασώσουμε 1.004 ανθρώπους, αριθμό-ρεκόρ για το πλοίο μας, που χωράει μόνο 500.

Δυστυχώς, περίπου 100 πρόσφυγες επιστράφηκαν με τη βία στη Λιβύη, παρ’ όλο που όλοι οι ναυαγοί έλεγαν ότι προτιμούσαν να πεθάνουν στη θάλασσα παρά να γυρίσουν στη Λιβύη.

Οι περισσότεροι, άλλωστε, έχουν ήδη αποπειραθεί δύο και τρεις φορές να δραπετεύσουν από την κόλαση της Λιβύης. Κάθε φορά, το λιβυκό Λιμενικό τούς γυρνούσε πίσω και τους παρέδιδε σε κάποια από τις συμμορίες, για να πουληθούν ξανά δούλοι ή να βασανιστούν, προκειμένου να πληρώσουν λύτρα οι οικογένειές τους για να τους γλιτώσουν.

Η συνέχεια της ανταπόκρισης εδώ: www.efsyn.gr/arthro/agorazontas-enan-metanasti-sklavo-sti-livyi-soy-dinoyn-kai-harti